Parafia pod wezwaniem Ducha Świętego w Bielawie

W dniu 13 VIII 1925 r. w piśmie adresowanym do Kurii Wrocławskiej przedłożył projekt nowej świątyni, opracowany przez bielawskiego przedsiębiorcę budowlanego Emila Verlera, z prośbą o pomoc w staraniach o zezwolenie na budowę. W pierwszej wersji kaplica miała stanąć przy ul. Polnej, obok szkoły katolickiej. Kiedy zakupiono od Gminy działkę o powierzchni 8.136 metrów kwadratowych przy ul. Słowiańskiej, zmieniono lokalizację budowy nowego kościoła.

24 IX 1928 r. odbyła się uroczystość położenia kamienia. Obok kamienia węgielnego została włożona szkatułka ze stosownym na tą okazję dokumentem. Z jego treści wynika, że kamień węgielny wmurowano za pontyfikatu Piusa XI, a kardynałem wrocławskim był Adolf Bertram. W tym czasie prezydentem Rzeszy był feldmarszałek Paul von Hindenburg , burmistrzem miasta był Max Tischner, a kolatorem kościoła katolickiego w Bielawie był pan na Roztoczniku, hrabia von Seidlitz – Sandrecki.

Budowa nowej kaplicy posuwała się szybko naprzód, mieszkańcy tej części miasta wspomagali komitet budowy darmową pracą, zaś przedsiębiorcy budowlani bezpłatnie oddawali materiały budowlane ( np. cegłę, drzewo itp.).

W dniu 7 X 1929 r. poświęcono nową świątynię podczas uroczystej Mszy św. celebrowanej przez proboszcza parafii Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Bielawie, księdza Augustyna Kinschera, w asyście księdza Kotzura z Pieszyc, oraz księdza Elsnera, wyznaczonego na pierwszego rektora - kuratusa świątyni (pierwszego proboszcza). 

Nowo poświęcona kaplica była ozdobą tej części miasta. Projektant, Emil Volker formą architektoniczną połączył dostojeństwo Kościoła z nowoczesnością i funkcjonalnością. Trzy bogato zdobione, mieniące się kolorami okna, od podłogi sięgające stropu, zaprojektowane przez artystę – malarza Haasego z Wrocławia. Małe organy ustawione na emporium ( balkonie ) wyglądały jakby stworzone dla wnętrza kaplicy.  

Lata trzydzieste to trudny okres. Proboszczem parafii był ksiądz Rock ( 1937 – 1939 ). Mieszkańcy miasta czują oddech wojny , dlatego też kościół jest dla nich miejscem nie tylko modlitwy, ale również zadumy. Młodzi mieszkańcy miasta wcielani są w szeregi  Wehrmachtu. Wszystkim było wiadomo, że wojna jest nieunikniona.

W latach 1939 – 1947 proboszczem parafii jest ks. Mutke. Okres drugiej wojny światowej, to ciężkie chwile dla mieszkańców miasta. Pojawiają się pierwsze nekrologii o poległych za III Rzeszę. Już w 1940 r. pojawiają się w Bielawie pierwsze obozy z jeńcami wojennymi. Tutaj byli osadzeni obrońcy Westerplatte.  

Przed księdzem proboszczem stanęły nowe wyzwania, w mieście pojawili się cudzoziemcy, najpierw jeńcy wojenni, a następnie więźniowie obozów koncentracyjnych, obozów pracy.  

Tysiące robotników przymusowych wykonujących niewolniczą pracę na rzecz III Rzeszy, różnorodność kultur i języków. Różnorodność potrzeb religijnych, a oprócz tego osobiste tragedie rodzin poległych na frontach II wojny światowej mieszkańców miasta. 

Jest maj 1945 r. mieszkańcy miasta wiedzą, że wojna jest przegrana, chociaż miasto nie odczuło uciążliwości wojny, nie było zniszczeń wojennych. 7 V 1945 r. niemiecki burmistrz miasta, Kurt Gerstenberger rozwiązuje Zarząd Miasta, a przed gmachem Urzędu Miejskiego płonie wielkie ognisko. To płoną tajne akta Urzędu. 7 V 1945 r. – to dzień kapitulacji faszystowskich Niemiec. Następnego dnia do miasta wkraczają oddziały radzieckie pod dowództwem majora Popowa, który zostaje powołany na komendanta miasta.

22 VI 1945 r. pierwszym po wojnie polskim burmistrzem został Franciszek Zwolski.

Po ponad sześciu wiekach Dolny Śląsk wraca do Polski. Zaczyna się tworzyć administracja państwowa. W Bielawie osiedlają się wracający z frontu weterani wojenni, przybywają przesiedleńcy ze wschodnich i centralnych stron Polski. Prymas Polski, kardynał Augustyn Hlond wraz z Episkopatem Polski budują na Ziemiach Odzyskanych początki administracji kościelnej. Administratorem Kościoła na tych terenach zostaje ks. Infułat dr Karol Milik.

W 1946 r. ustanowiono w Bielawie jedną parafię, z siedzibą przy ul. Wolności. Proboszczem zostaje, ks. Adolf Sznip (1946 – 1949).

W parafii trwają przygotowania do pierwszej wielkiej uroczystości parafialnej, jaką jest Pierwsza Komunia Św. W dniu 16 VI 1946 r. uroczystą Mszę św. z tej okazji celebruje proboszcz, ks. Adolf Sznip. 

W pierwszych powojennych latach napływa do miasta duża ilość Polaków, chcąca zamienić dotychczasowy rolniczy byt na nowy, robotniczy. Od 1946 r. następuje wysiedlenie mieszkających tu Niemców. Do 1948 r. z Bielawy wyjechało ponad 18 tys. mieszkających tutaj dotąd mieszkańców narodowości niemieckiej. W 1947 r. do Niemiec wyjeżdża też proboszcz tej parafii ks. Mutke. Kaplicą opiekują się mieszkające tu niemieckie siostry zakonne. W 1948 r. one też wyjeżdżają do Niemiec.          

W 1948 r. na mocy dekretu, ks. Infułat dr Karol Milik dzieli jedną parafię w Bielawie na dwie. Dolna parafia z siedzibą przy ul. Wolności, z dotychczasowym proboszczem, ks. A. Sznipem , oraz górną z siedzibą przy ul. Słowiańskiej.

Dekretem papieskim nowa parafia została nazwana parafią p.w. Św. Ducha. Pierwszym proboszczem nowej parafii został ks. Tadeusz Łącki (1948 – 1949).

W 1949 r. ks. Tadeusz Łącki zostaje aresztowany przez Służbę Bezpieczeństwa. Do listopada 1949 r. tj. do czasu powołania nowego proboszcza czynności religijne wykonują księża z dolnej parafii.

Od listopada 1949 r. nowym proboszczem zostaje ks. Paweł Nieużyła ( XI 1949 – IX 1952 ). Uchwałą władz państwowych z nowym rokiem szkolnym w 1951 r. wycofano naukę religii ze szkół. Od 7 IX 1952 r. nowym proboszczem zostaje ks. Zygmunt Wiszniewski.

W całym kraju trwają przygotowania do uroczystości tysiąclecia państwa polskiego. Bielawa przygotowuje się do przyjęcia repliki cudownego obrazu z Jasnej Góry. 1 VIII 1964 r. ulice przystrojone kwiatami, w bramach budynków ołtarze z wizerunkiem Matki Boskiej.

W czerwcu 1965 r. z powodu podeszłego wieku oraz choroby proboszcz, ks. Zygmunt Wiszniewski zostaje przeniesiony w stan spoczynku i zamieszkuje na drugim piętrze budynku plebani przy ul. Słowiańskiej. W sierpniu 1965 r. nowym proboszczem zostaje ks. Stanisław Urbański ( 1965 – 1968 ).

Nowy proboszcz zauważył , że kaplica nie może pomieścić wszystkich chętnych do uczestnictwa w nabożeństwach, że wielu z nich bierze udział w Mszach świętych w dolnej parafii. Postanawia wykonać prace remontowe mające na celu zwiększenie miejsca dla wiernych wewnątrz kaplicy. Nakazuje wybić w ścianach kaplicy otwory celem zainstalowania nowych drzwi, zwiększając w ten sposób funkcjonalność obiektu. Podejmuje decyzję o budowie nowego ołtarza. Zwiększa również do sześciu ilość odprawianych nabożeństw. Działania te pozwalają na tymczasowe rozładowanie tłoku w kościele. 

Z okazji Tysiąclecia państwa polskiego proboszcz postanawia wybudować grotę z kamienia ku czci Najświętszej Marii Panny. W tym roku poświęcono nowy ołtarz z kamienia i nową ambonę.

W 1967 r. zostaje odnowiona elewacja kaplicy przy ul. Słowiańskiej.

7 V 1968 r. nowym proboszczem zostaje długoletni wikariusz z parafii Św. Bonifacego we Wrocławiu, ks.Marian Praga ( 1968 – 1982 ). W dniu 2 II 1969 r. podczas uroczystej Mszy św. poświęcono nowy ołtarz i po raz pierwszy została odprawiona Msza św. , podczas której kapłan był twarzą do wiernych. Podczas Mszy św. w dniu 2 IV 1969 r. zapowiedziano zakup nowych dzwonów. W czasie uroczystości Bożego Ciała poświęcono nowy dzwon. Zapowiedziano również zakup dalszych nowych dzwonów.

W styczniu 1970 r. zamówiono nowe organy. 23 III 1970 r. po długotrwałej chorobie umiera w bielawskim szpitalu długoletni proboszcz parafii ks. Zygmunt Wiszniewski. 31 III 1970 r. odprawiono Mszę św. w intencji zmarłego, którą koncelebrował ks. biskup Andrzej Wronka.

28 V 1970 r. podczas uroczystej Mszy św. ks. biskup Andrzej Wronka poświęca nowe organy. Podczas mszy na organach grał ich wykonawca, mistrz Jan Cynar z Wrocławia. Stan techniczny kaplicy przy ul. Słowiańskiej wymaga remontu. W 1971 r. położono w kaplicy nową posadzkę, założono nową instalację elektryczną, zradiofonizowano, zainstalowano i pomalowano nowe ławki. Założono również boazerię na ścianach. Na ścianie w prezbiterium umieszczono nowy krzyż, który poświęcono podczas uroczystej Mszy świętej w dniu 27 IX 1971 r., którą koncelebrował ksiądz Arcybiskup Henryk Gulbinowicz z Wrocławia.

23 X 1971 r. poświęcono nowy ołtarz Matki Boskiej Nieustającej Pomocy. W listopadzie 1972 r. Rada Miejska w Bielawie podjęła doniosłą w skutkach decyzję gdyż przekazano w użytkowanie parafii zdewastowany kościół ewangelicki na Placu Kościelnym w Bielawie. Nareszcie , po tylu latach starań. Radość wiernych i księży z parafii była przeogromna.

Od dnia 25 I 1973 r. parafia składała się z dwóch kościołów: „Św. Ducha‘’ i „Bożego Ciała‘’.

Proboszcz parafii ks. Marian Praga ciężko choruje, umiera w klinice we Wrocławiu w dniu 27 I 1982r. Po Mszy św. w intencji zmarłego ciało zmarłego przewieziono do grobowca rodzinnego w parafii Czyżowo Szlacheckie w diecezji sandomierskiej.

Nowym proboszczem zostaje brat zmarłego, ks. Henryk Praga wyświęcony 28 VI 1964 r. we Wrocławiu. Kontynuuje on dzieło swojego poprzednika – brata, prowadząc dalsze prace remontowe w kościele Bożego Ciała. 

28 IV 1985 r. w parafii rozpoczęły się misje święte zakończone poświęceniem krzyży misyjnych, drewnianego przy kaplicy przy ul. Słowiańskiej oraz metalowego na Placu Kościelnym.     

Skromność środków finansowych nie pozwoliła na wykonanie prac remontowych w kościele Św. Ducha. Po zakończeniu remontu kościoła Bożego Ciała przystąpiono do prac remontowo – zabezpieczających w kaplicy przy ul. Słowiańskiej. Zabezpieczono specjalną folią witraże przed działaniem czynników atmosferycznych, a zamiast kotłowni węglowej zainstalowano ogrzewanie gazowe. Postawiono nowe ogrodzenie wokół kościelnej posesji. Założono zabezpieczenia przed złodziejami i wandalami.

Na początku 1994 r. mieszkańcy Bielawy przygotowują się do ponownego przyjęcia repliki obrazu jasnogórskiego. 3 IV 1994 r. od strony Ostroszowic, z parafii św. Jadwigi pod honorową eskortą przybywa do miasta replika cudownego obrazu.

Wraz z proboszczem obraz wita biskup wrocławski ks. Jan Tyrawa. Po powitaniu obraz umieszczono na ołtarzu głównym kościoła Bożego Ciała, a mszę koncelebrował i wygłosił homilię biskup Jan Tyrawa.

W 2004 r. parafia przygotowuje się do potrójnej uroczystości :75 – cio lecia kościoła Św. Ducha w Bielawie przy ul. Słowiańskiej oraz 40 – tej rocznicy święceń kapłańskich i 70 – tej rocznicy urodzin księdza proboszcza Henryka Pragi.

16 czerwca 2009 r. biskup świdnicki Ignacy Dec dokonał zmian w Parafii.

W miejsce jednej parafii powołano dwie.

Dotychczasowy proboszcz, ks. Henryk Praga został odwołany z funkcji proboszcza i ustanowiono go rezydentem parafii. Nowym proboszczem parafii św. Ducha został ksiądz Krzysztof Pełech, były wikariusz parafii WNMP w Bielawie, a ostatnio proboszcz parafii św. Bartłomieja Apostoła w Topoli.

Proboszczem nowo utworzonej parafii p.w. Bożego Ciała w Bielawie został ksiądz Cezary Ciupiak, dotychczasowy proboszcz parafii św. Mikołaja w Jaszkowej Górnej.

W 2010 roku dach kościoła zostaje poddany generalnemu remontowi, zostaje położone nowe pokrycie zdachówki.

W roku 2012 trwa dalszy remont kościoła miejsce okien zastpują witzaże, wymieniona zostaje instalacja elektryczna, instalacja nagłośnieniowa oraz nowa instalacja do monitoringu.

 Na podstawie opracowania:  Monografia parafii p.w. Świętego Ducha w Bielawie - Kazimierz Aftanas